De herfst staat in het teken van de planeten: Jupiter en Saturnus zijn immers nog steeds perfect zichtbaar. Bovendien hebt u de kans om de twee buitenste planeten, Uranus en Neptunus, in oppositie waar te nemen.

In de infografiek “Astrohoogtepunten in de herfst van 2021” vindt u een overzicht van de belangrijkste fenomenen die zich aan de hemel zullen afspelen. Data en meer details over deze fenomenen leest u in deze begeleidende tekst.

Wij wensen u veel observatieplezier!

September

September is de periode tussen de zomer en de herfst en dat is ook aan de sterrenhemel te merken. De sterrenbeelden Hercules en Lier neigen naar het westen. In het zuiden toont het sterrenbeeld Steenbok zich dan weer van een opvallende kant met de twee grote planeten Jupiter en Saturnus.

2/9 Maan bedekt Epsilon Gem – De smalle maansikkel bedekt in de vroege uurtjes de ster Epsilon Gem in het sterrenbeeld Tweelingen. Om 2 uur schuift de maan langs haar belichte kant op naar de ster. Een zeer goed zicht op de noordoostelijke horizon is hierbij onontbeerlijk. (Hoe goed de zichtbaarheid is, hangt af van waar u zich bevindt)

3/9 Maan bedekt Kappa Gem – Om 4:38 uur bedekt de maan de ster Kappa Gem in het sterrenbeeld Tweelingen. Een aantrekkelijk zicht, want de maan is nu slechts een smalle sikkel. (Hoe goed de zichtbaarheid is, hangt af van waar u zich bevindt)

3/9 Maan bij Pollux – In de tweede helft van de nacht duikt de maan in het sterrenbeeld Tweelingen boven de horizon op. Ze staat vandaag op slechts 3 graden van Pollux.

14/9 Neptunus in oppositie – De buitenste planeet van ons zonnestelsel staat in oppositie en is uitstekend te zien. Met de verrekijker kunt u hem reeds als “ster” spotten, maar met een telescoop ontwaart u een schijfje dat de 2,3 boogseconden kleine planeet voorstelt. Een sterrenkaart of app kan handig zijn.

17/9 Maan bij Jupiter en Saturnus – De twee grootste planeten ontmoeten elkaar in het sterrenbeeld Steenbok. Met de maan in het midden vormen ze een driehoek.

Oktober

In oktober zitten we helemaal in de herfst. Hoog boven ons hoofd herkennen we het beroemde vierkant van Pegasus en het sterrenbeeld Andromeda. Hoog tijd om een uitgebreide uitstap naar het Andromeda-sterrenstelsel te maken: steeds weer een beleving in uw verrekijker.

3/10 Maan bedekt Eta Leo – In de vroege uurtjes om 5:27 uur is het nog donker. Op dit uur bedekt de maan met haar smalle belichte sikkel de 3,4 mag heldere ster Eta Leo. Dit is met zekerheid de meest indrukwekkende sterbedekking in dit seizoen. (Hoe goed de zichtbaarheid is, hangt af van waar u zich bevindt)

8/10 Giacobiniden – De Giacobiniden of Draconiden zijn een meteorenzwerm die uit het sterrenbeeld Draak lijkt te komen. De piek wordt op 8 oktober verwacht. Een voorspelling over het te verwachten aantal vallende sterren is jammer genoeg onmogelijk, omdat dit sterk kan variëren. De radiant ligt in de buurt van de ster Beta Draconis. Het sterrenbeeld Draak is een circumpolair sterrenbeeld, wat betekent dat de radiant zich ‘s avonds op optimaal zichtbare hoogte bevindt.

9/10 Maan bij Venus – Na zonsondergang duiken in het zuidwesten een schitterende Venus en een slechts 3,5 dagen jonge maansikkel op. U hebt nog maximaal 2 uur de tijd voordat Venus weer onder de horizon verdwijnt.

14-15/10 Maan bij Jupiter en Saturnus – Na de burgerlijke schemering om 19 uur verschijnen de planeten Jupiter en Saturnus dominant aan de hemel. Hoewel ze in augustus in oppositie stonden, zijn ze nog steeds een blik waardig. De maan strooit overigens geen roet in het eten tijdens het waarnemen.

21/10 Orioniden – De Orioniden zijn een kleine meteorenzwerm met ongeveer 20 vallende sterren per uur. De radiant ligt in het sterrenbeeld Orion dicht bij de ster Betelgeuze. U kunt de vallende sterren de hele maand lang zien, maar de piek ligt tussen 20 en 21 oktober. Het beste tijdstip om te observeren, ligt tussen 22 uur en 5 uur.

23/10 Mercurius aan de ochtendhemel – In mei kon u Mercurius ‘s avonds spotten, en nu laat de verlegen planeet zich ‘s ochtends eventjes zien. Tussen 23/10 en 31/10 kunt u hem vlak boven de oostelijke horizon terugvinden.

November

Het sterrenbeeld Perseus staat in november in de buurt van het zenit. Daar vindt u de twee helderste sterren Mifak en Algol. Tussen Perseus en Cassiopeia schittert de beroemde dubbele sterrenhoop h en Chi, die in donkere gebieden ook met het blote oog te zien is.

3/11 Maan bij Mercurius – Er zijn twee redenen om vroeg op te staan: deze ochtend ontmoeten de flinterdunne maansikkel en Mercurius elkaar. Het is de laatste kans om Mercurius te zien voordat hij zich weer achter de zonnestralen verschuilt.

5/11 Uranus in oppositie – Met 5,6 mag is Uranus nu zelfs met het blote oog te spotten. Het blijft echter eenvoudiger om hem door een verrekijker of telescoop te observeren. Hij is te zien als een minuscuul groen schijfje waarop geen details te herkennen zijn, maar u zult hem wel als planeet kunnen identificeren.

8/11 Maan bij Venus – De groeiende maansikkel ontmoet vandaag de glanzend heldere Venus.

10/11 Maan bij Saturnus – De maan trekt op ongeveer 4,5 graden onder Saturnus door.

11/11 Maan bij Jupiter – Deze nacht trekt de maan langs Jupiter voorbij en beweegt zich aan bijna een halve graad per uur voort. Met Jupiter als referentiepunt kunt u de beweging goed volgen.

17/11 Leoniden – Van 16/11 op 17/11 bereiken de Leoniden hun piek. Samen met de Perseïden behoren ze tot de bekendste meteorenzwermen. Er zijn jaren geweest waarin deze meteoren als regen uit de hemel bleken te vallen. Dat gebeurt normaal gezien om de 33 jaar, wanneer de Aarde en de Leonidenwolk op elkaar botsen. In normale jaren bereikt de zwerm een piek van maximaal 20 vallende sterren per uur. Dit jaar gaat de smalle maansikkel al snel onder en kunnen we de hele nacht lang ongestoord van de vallende sterren genieten.