Heldere kometen, fantastische vallende sterren in augustus en meerdere planeten in oppositie: de hemel in de zomer van 2020 bulkt van de astronomische delicatessen.

In juni al kunt u twee interessante kometen bewonderen: C/2020 F8 SWAN en C/2017 T2 PanSTARRS. De eerste verschijnt afwisselend aan de zuidelijke en noordelijke sterrenhemel en de tweede schittert hoog aan de hemel als circumpolair object. T2 PanSTARRS loont zich als u een telescoop gebruikt – en u kunt hem zelfs in een uitstekende positie vlak naast een welbekende ster ontdekken. Meer daarover in de onderstaande tekst.

Wij wensen u uren observatieplezier vol spanning.

Juni

1 juni: komeet SWAN

Het voorjaar van 2020 kende talrijke kometen. Een van de aantrekkelijkste exemplaren met een hoge helderheid is de komeet C/2020 F8 SWAN. In het voorjaar vertoefde hij aan de zuidelijke hemel, hij klom pas eind mei over de horizon en nu is hij ook aan de noordelijke hemel te zien.

4 juni: Mercurius grootste oostelijke elongatie

Mercurius bereikt zijn grootste oostelijke elongatie, die in deze constellatie 23 graden bedraagt. Aan de avondhemel kunt u hem vlak boven de noordwestelijke horizon zien. Wanneer u hem door een telescoop observeert, ziet u de planeet die bijna voor de helft belicht is.

5 juni: maansverduistering in de bijschaduw

Vanavond wordt de Maan voor ongeveer 50% in de bijschaduw van de Aarde ondergedompeld. Zo vindt er een verduistering in de bijschaduw plaats, die weliswaar astronomisch interessant is, maar visueel gezien niet zo spectaculair, aangezien de Maan slechts minimaal verduisterd wordt.

Het begin, rond 19.45 uur MEZT (17.45 uur UT), kunnen we nog niet volgen, omdat de Maan zich nog onder de horizon bevindt. Om 21.24 uur MEZT, op het moment van de maximale verduistering, ontdekken we haar vlak boven de zuidoostelijke horizon. Vanaf nu kunnen we het verdere verloop mee volgen tot de Maan om 23.04 uur MEZT weer uit de bijschaduw tevoorschijn komt.

5 juni: komeet PanSTARRS

Nog een interessante komeet die in ieder geval een mooie foto waard is: C/2017 T2 PanSTARRS. Hij werd op 1.10.2017 ontdekt en trekt sindsdien in een parabolische baan rond de Zon.

Momenteel heeft hij een helderheid van 8 mag en kunt u hem ook door kleine telescopen en grote verrekijkers waarnemen. Op 5 juni bevindt hij zich op een afstand van 1 graad van de heldere ster Dubhe van de Grote Beer. U vindt hem dus zeer eenvoudig met elke telescoop en een groothoekoculair of met een grote verrekijker.

9 juni: Maan bij Jupiter en Saturnus

Een zeldzaam, maar mooi schouwspel: aan het begin van de tweede helft van de nacht verschijnen de Maan, Jupiter en Saturnus samen boven de zuidoostelijke horizon. Beide planeten bevinden zich op een afstand van slechts 3 en 4 graden van onze natuurlijke satelliet en samen vormen ze een mooi trio. Rechts daarvan vinden we het sterrenbeeld Boogschutter met zijn zomerse deepsky-objecten en links zien we Steenbok.

13 juni: Maan bij Mars

Vanaf ongeveer 3.00 uur MEZT zijn we getuigen van een ontmoeting tussen Mars en de Maan op een hoogte van slechts 10 graden boven de horizon. Een mooi schouwspel: maar wie is de geheimzinnige bezoeker? Bijna onzichtbaar voegt de planeet Neptunus zich erbij, die we met de verrekijker net geen 1,5 graden boven Mars ontdekken.

19 juni: Maan verduistert Venus

Dit gebeurt zeer zelden: de Maan schuift vandaag voor Venus en verduistert haar. Dit tafereel vindt echter overdag plaats. Betekent dat misschien dat u het niet kunt zien? Toch wel, maar deze vertoning is eerder iets voor gevorderde hobby-astronomen. Om 9.55 uur MEZT (7.55 uur UT) schuift de Maan met zijn dunne sikkel voor Venus. Let op: de Zon bevindt zich ongeveer 20 graden ten oosten hiervan! Kijk nooit met het blote oog of met een optisch instrument naar de Zon.

27 juni: Juni-Boötiden

De meteorenzwerm van de Juni-Boötiden vindt zijn oorsprong in het sterrenbeeld Ossenhoeder. Het aantal vallende meteorieten is laag, maar variabel. We kenden al jaren waarin geen enkele meteoor werd gespot, maar andere jaren pronkten met wel 100 vallende meteorieten per uur. Omdat deze meteoren het spannend houden, loont het om wat beter te kijken.

Juli

5 juli: Maan bij Jupiter en Saturnus

Na het einde van de schemering verschijnen in het zuidoosten beide grote planeten Jupiter en Saturnus, die met een helderheid van -2,7 en 0,1 mag in de spotlights staan. Deze nacht voegt de sterk belichte Maan zich bij dit gezelschap, want gisteren was het nog volle maan.

8 juli: Venus maximale helderheid

Venus vertoeft momenteel in het sterrenbeeld Stier en in de Hyaden-sterrenhoop. Ze is voor slechts 30% belicht, maar straalt met een helderheid van -4,4 mag, de hoogste helderheid tot nu toe in dit jaar.

12 juli: Maan bij Mars

Vandaag ontmoeten Mars en de Maan elkaar op een afstand van ongeveer 2,5 graden.

Beiden bevinden zich in het sterrenbeeld Walvis aan de grens met Vissen en verschijnen na middernacht. In de schemeringsfase bevinden ze zich 30 graden boven de horizon. Hun meridiaan bereiken ze niet, omdat de Zon dan al lang opgekomen is.

12 juli: Venus bij Aldebaran

Het is een bijzonder schouwspel wanneer een heldere planeet langs een heldere ster voorbijtrekt. Zulke taferelen zijn zeer opvallend en mooi om waar te nemen. Op 12 juli trekt Venus op een afstand van slechts 0,5 graden langs de heldere ster Aldebaran in het sterrenbeeld Stier. Dit zou de dichtste ontmoeting zijn tussen een planeet en Aldebaran in deze eeuw.

14 juli: Jupiter in oppositie

Al tijdens de schemering komt Jupiter in het zuidoosten op en is als zeer helder hemellichaam te herkennen. Vandaag staat hij in oppositie ten opzichte van de Zon en kunt u hem de hele nacht lang bewonderen. Hij is nu 619 miljoen kilometer van de Aarde verwijderd en het licht heeft iets meer dan een halfuur nodig om ons te bereiken. Zijn schijnbare diameter bedraagt 47 boogseconden, zijn meridiaandoorgang vindt plaats om 1.25 uur MEZT (23.25 uur UT), wanneer hij het best zichtbaar is.

16 juli: Pluto in oppositie

De voormalige planeet, nu een dwergplaneet, staat in oppositie en schittert met een helderheid van 14,2 mag. Het is een uitdaging om hem met de telescoop op te sporen, wat overigens enkel lukt met een nauwkeurige kaart aan uw zijde. Pluto bevindt zich tijdens deze dagen tussen Saturnus en Jupiter, waarvan hij slechts 2 graden westelijk (links dus, stemt overeen met de middelste Telrad-cirkel) te vinden is.

17 juli: Maan bij Venus

Een aantrekkelijk uitzicht op de ochtendhemel: vandaag ontmoeten Venus en de zeer smalle, bijna 26 dagen oude Maansikkel elkaar in het sterrenbeeld Stier, in de buurt van de ster Aldebaran.

21 juli: Saturnus in oppositie

Juli is de maand van de opposities. Vandaag op het programma: Saturnus. Met 0,1 mag licht hij aanzienlijk zwakker op dan zijn prominente collega Jupiter. Maar Saturnus kan dan weer met zijn prachtige ring overtuigen, die wijd open staat en waarvan we in bovenaanzicht kunnen genieten.

22 juli: Mercurius grootste westelijke elongatie

In juni bevond Mercurius zich nog op zijn grootste oostelijke elongatie, en nu alweer op zijn grootste westelijke elongatie. Dat betekent dat hij nu aan de ochtendhemel pronkt, want hij gaat voor de Zon op. Vanaf 4.30 uur MEZT (2.30 uur UT) zou u hem ongeveer 3 graden boven de horizon moeten kunnen ontdekken. De Zon bevindt zich op dat moment 8 graden onder de horizon.

28 juli: Delta-Aquariden

Het laatste tafereel in deze maand: de Delta-Aquariden. Dat zijn vallende sterren die uit de regio rond het sterrenbeeld Waterman lijken te komen, met een maximaal aantal van 25 per uur. U kunt best tot na middernacht wachten om ze te observeren, wanneer de Maan al is ondergegaan.

Augustus

1 augustus: Maan bij Jupiter

Vandaag ontmoet de 12 dagen oude en bijna volle Maan Jupiter.

9 augustus: Maan bij Mars

Deze ochtend komt de Maan de planeet Mars tegemoet tot op een afstand van 2,75 graden. Terwijl Mars al in het sterrenbeeld Vissen staat, overschrijdt de Maan morgen pas de grens van Walvis naar Vissen.

12 augustus: Perseïden

Het absolute hoogtepunt elk jaar in augustus: de stortvloed aan vallende sterren van de Perseïden. In deze nacht kunnen we tot wel 100 meteoren per uur waarnemen, maar enkel zolang de Maan geen roet in het eten gooit. Dit jaar kunnen we enkel tijdens de eerste helft van de nacht ongestoord observeren zonder haar. Rond 0.30 uur MEZT (22.30 UT) komt ze op boven de horizon, licht ze alles op en worden de zwakke Perseïden door het maanlicht opgeslokt.

13 augustus: Venus grootste westelijke elongatie

Venus verkleedt zich vandaag als ster aan de ochtendhemel en bevindt zich vandaag op haar grootste westelijke elongatie met een afstand van 45 graden tot de Zon. Wanneer u Venus door uw telescoop observeert, is ze voor de helft belicht.

13 augustus: Maan bij Hyaden

De Maan staat in het sterrenbeeld Stier in de buurt van de Hyaden-sterrenhoop.

15 augustus: Maan bij Venus

Wie in de vroege uurtjes naar de hemel kijkt, kan Venus in de buurt van de smalle Maansikkel ontdekken. Beiden staan in het sterrenbeeld Tweelingen.

28 augustus: Maan bij Jupiter en Saturnus

Deze avond ontmoeten de Maan, Jupiter en Saturnus elkaar in het sterrenbeeld Boogschutter. Het trio is links naast het bekende asterisme van de Theepot te zien. Indien u ook vandaag niet aan deepsky-observatie kunt doen: wat denkt u van een rondgang langs de kraters van de Maan met als kers op de taart het uitzicht op de twee heersers van ons planetenstelsel?